محصولی در سبد خرید موجود نیست
چرا بافت پارچه برای ما اهمیت دارد
برای خرید یک لباس خوب یا یک دست مبل مناسب و … لازم است بدانید هر مدل پارچهای چه استفادهای دارد، طریقه بافت آن به چه شکل است و از کدام مواد برای تشکیل استفاده شده است. پارچه یکی از موفقترین اختراعات آدمی بوده که روزمره انسانها کاربرد بسیاری داشته است. افراد برای حضور در اجتماع مجبور به پوشیدن لباس بودهاند و همین اهمیت پارچه در طول تاریخ را نشان میدهد.
بشریت نخستین بار پارچه بافت را برای طراحی و تولید لباسی که پوشاننده بدن برهنه او باشد، استفاده کرد. رفته رفته با پیشرفت علم و تکنولوژی، دانش بشر هم برای یک زندگی راحت، گسترش یافت و روشهای نوینی را روی کار آورد. از مهمترین موارد تاثیرگذار بر صنعت بافت و پارچه، پیشرفت تکنولوژی بود و به همین خاطر امروزه با انواع مختلف پارچه سروکار خواهیم داشت. یعنی با پیشرفت علم روشهای جدید برای بافت پارچههای بهینه که در هر صنعتی هم مورد استفاده قرار میگیرند، روی کار آمد.
برای هر تولیدکننده یا کارآفرینی که با صنعت بافت و خرید پارچه سروکله میزند، آشنایی با انواع مختلف پارچه بسیار اهمیت دارد. شاید این را ندانید ولی میتوان گفت که حالا با این تنوع پارچه از مهمترین مراحل برای طراحی یا تولید لباس، آشنایی و شناخت انواع پارچه است. انواع پارچه هم باتوجه به مواد سازنده آن متفاوت بوده و هر کدام ویژگیهای خاص خود را دارد. برای تولید یک محصول لازم است که با مواد مورد استفاده در بافت آن پارچه آشنا بود و ویژگیهای متفاوت هر مدلی از پارچه را دانست تا از هر کدام استفادهای به جا و مناسب داشت.
پارچه چیست؟
پارچه در اصل یک لایه منعطف از الیاف مصنوعی و طبیعی است که توسط بافت مخصوصی کنار یکدیگر قرار گرفته و به صورت یک دست، سطحی را بوجود آورده که پارچه نامیده میشود. حالا منظور از الیاف مصنوعی موادی مانند نایلون، ریون، پلی استر و… است. وقتی هم که از الیاف طبیعی حرفی در میان باشد منظور همان موادی مانند پنبه، ابریشم، کتان و… است.
در اصل پارچه را میتوان از کاربردیترین اختراعات انسانها دانست، اختراعی که روز به روز تکامل یافتهتر و کاربردیتر هم میشود. حالا یک پارچه ممکن است از طریق ریسندگی، بافندگی یا فشرده کردن الیاف تولید شود که هر کدام از این روشها باعث پیدایش ویژگیهایی مخصوص همان روش بافت پارچه در محصول نهایی شده است.
امروزه پارچهها را میتوان در انواع مختلفی دسته بندی کرد که این دستهبندیها باتوجه به موادی که در بافت پارچه مورد استفاده قرار میگیرند، مدل قرار گرفتن مواد سازنده در بافت پارچه مورد نظر و حتی ظرافت یا ضخامت الیاف مورد استفاده در بافت پارچه بستگی دارد. اکثرا هنگامی که دنبال لباسی خاص هستیم، بیشترین مسئلهای که توجه ما را به خود جلب میکند جنس پارچه است. خب معمولا میشود جنس پارچه را از خود فروشنده سوال کرد یا به کارتی که تحت عنوان مارک به پارچه لباس متصل است، از جنس پارچه مطلع شد.
ولی فکر میکنم برای شما هم پیش آمده باشد که وقتی دنبال جنس پارچه میگردید، با اسمهایی عجیب و غریب مواجه شوید که تا به حال به گوشتان هم نخورده است. حالا میفهمید که لازم است کمی با انواع پارچه و جنس انواع آن آشنا شوید تا حتی به هنگام خرید و استفاده شخصی هم، انتخاب درست و مناسبی داشته باشید. برای آشنایی با انواع جنس پارچه و ویژگی هر کدام از این پارچهها میتوانید این مطلب را دنبال کنید.
منشا انواع پارچه
بافت پارچه را میتوانیم براساس معیاهای متفاوتی تقسیم بندی کنیم تا بتوانیم هنگام خرید پارچه، جنس مورد نیاز خود را به راحتی بیابیم. مهمترین معیار برای دسته بندی میتواند منشا مواد بکار رفته در بافت پارچه باشد. بعضی از الیاف به کار رفته در پارچه منشا گیاهی دارند، در بین پارچههایی که منشا گیاهی دارند میتوان به کتان، پنبه، کنف و… اشاره کرد. عدهای دیگر از مواد و الیاف به کار رفته در بافت پارچه دارای منشا حیوانی هستند مانند ابریشم، پشم، خز طبیعی و… .
عدهای از پارچهها با الیافی که منشا معدنی دارند تولید شده و نمونه آنها را میتوان پارچه شیشهای و آزبست دانست. آزبست همان پنبه نسوز بوده که میتوانید مثال آن را در لباس آتشنشانها ببینید. در آخر هم به الیافی میرسیم که با منشا شیمیایی به هم بافته شده و نایلون، ترگال یا داکرون را ارائه میدهند. در ادامه این مطلب درباره هرکدام از این الیاف توضیحات مفصلی ارائه شده است.
قدمت تولید پارچه به 6500 سال قبل میلاد میرسد. از آن زمان تاکنون تولید پارچه تغییرات بسیاری پیدا کرده است. هر کدام از نوعها و دسته بندیهای مختلف پارچه کاربردها و ویژگیهای خاص خود را دارند که این ویژگیها و کاربردها ارتباط مستقیمی با منشا الیاف به کار رفته در بافت پارچه دارند. شناخت منشا الیاف کمک شایانی به آشنایی با ویژگی پارچههای مختلف میکند و شما را در انتخاب درست همراه میسازد.
با انوع پارچه آشنا شوید
از دیرباز انواع مختلف پارچه به منظور استفادههای مختلف وجود داشته و با مرور زمان بر تعداد بافت پارچهها افزوده شده است. هر روز اسمهای تازهای از بافت پارچه جدیدی وارد بازار میشود، صفحه جدیدی در خرید اینترنتی پارچه به آن تعلق میگیرد و ابهاماتی را درباره جزئیاتش بهوجود میآورد. در ادامه به معرفی چند نمونه از انواع پارچه و بررسی مزایا و معایب هر کدام از آنها خواهیم پرداخت.
انواع پارچه از نظر بافت
بافت پارچه را میتوان بهصورت کلی به دو دسته تاروپودی و بافت حلقوی تقسیم کرد. بافت تاروپودی weaving یا weft نیز گفته میشود، نخهای این مدل بافت بهصورت یکی در میان و بدون گره روی هم قرار میگیرند. از این نوع بافت پارچه برای روتختیها، کت و شلوار و پیراهن استفاده میشود. یکی از معروفترین نمونههای پارچه تار و پودی پارچه ساتن است. شاید وقتی نام ساتن میآید شما یاد پارچههای براق معروف بیافتید اما دانستن این نکته ضروری است که ساتن نوعی از بافت پارچه است و شاید بسیاری از انواع پارچهای که از این بافت تهیه میشود الزاما آن نوع ساتنی که در ذهن شما است، نباشد.
بافت حلقوی یا knitting دسته دوم بافت پارچه است. نخ این بافت بهصورت حلقوی یا دایرهای شکل با یک رشته نخ دنبالهدار با گره به حلقههای دیگر مرتبط میشود. از آنجایی که این بافت حالت کشبافت دارد، به آن بافت کشبافت نیز میگویند. یکی از معروفترین انواع بافتهای حلقوی تریکو است. درواقع واژه تریکو از یک اصطلاح انگلیسی tricot گرفته شده و به یک نوع بافت حلقوی تاری اشاره دارد.
انواع پارچه از نظر الیاف
جدا از این دسته بندی بالا دسته بندی های دیگری نیز برای پارچهها وجود دارند که یکی از اصلیترین این دسته بندیها تقسیم پارچه بافت براساس الیاف آن است.
الیاف گیاهی
میتوان اولین، پرکاربردترین و مهمترین آنها را پارچههایی با الیاف گیاهی دانست. این نوع پارچهها نامها، انواع، کاربرد و بافتهای مختلفی دارند که در ادامه به برخی از معروفترین آنها اشاره خواهدشد. اگر شما به دنبال پارچهای با الیاف طبیعی میگردید باید بدانید که پارچههای الیاف طبیعی همان پارچه هایی هستند که الیافشان منشا گیاهی دارند. برای مثال عدهای از این الیاف میوهای بوده و برخی هم پنبه است. عدهای دیگر از این الیاف طبیعی همان کتان و کنف را بوجود میآورند که الیاف ساقهای نامیده میشوند. از الیاف برگی میتوان به سیسال اشاره داشت و آخرین مورد از الیاف طبیعی و گیاهی همان پارچه های نخی و پنبهای هستند.
یکی از معروفترین پارچههایی که در بازار پارچه وجود دارد پارچه چیت است. از این نوع پارچه بیشتر برای لباسهای راحتی استفاده میکنند زیرا بسیار سبک و کم تار و پود است. نوع دیگری از پارچه در این دسته بندی که شهرت زیادی هم دارد، پارچه کتان است. کتان درواقع بافتی خشن دارد و بهدلیل خنک بودنش بسیار برای لباس در هوای گرم مناسب است.
یک نکته درباره بافت کتان این است که اگر در پارچه یک لباس صددرصد کتان استفاده شده باشد بسیار سخت رنگ میگیرد و به همین دلیل است که کتان رنگی معمولا هنگام شستشو رنگ از دست میدهد. عیب دیگر این پارچه برای لباس سخت اتو شدنش است اما به دلیل خنکی، این دو مساله زیاد برای طرفداران کتان اهمیت ندارد.
یکی دیگر از پارچههای معروف با الیاف گیاهی پارچه دبیت است. دبیت یک پارچه نخی است که بیشتر برای آستر لباس استفاده میشود. پارچه مخمل یکی دیگر از انواع پارچههای بسیار معروف است که برای لباس استفاده میشود. مخمل یا از جنس نخ یا از جنس ابریشم است. پارچه چلوار نوع دیگری از پارچههایی است که در این گروه قرار میگیرد. این پارچه معمولا طرحدار و گلدار است و برای لباس استفاده میشود. از مزایای پارچه چلوار باید به خنک بودن آن اشاره کرد. جدا از پیراهن، روبالشی و ملافه و زیرجامعه از دیگر چیزهایی است که با این پارچه میدوزند.
از دیگر انواع پارچه با الیاف گیاهی میتوان به کرباس، ململ،کریشه، آغبانو، متقال و کرباس اشاره کرد. که هر کدام در نوعی از لباس و یا چیزهای دیگر کاربرد دارند. در آخر بحث پارچههایی با الیاف طبیعی و گیاهی به الیاف نخ و پنبه میرسیم. این پارچههای نخی و پنبه طرفداران بسیاری دارند زیرا در نوع خود از بهترین مدل پارچه هستند و ایدهآلترین الیاف را دارند.
پارچههای نخی و پنبه هیچ آسیبی به بدن نمیرسانند و هیچ حساسیت پوستی را با خود همراه ندارند. ایجاد شرایطی برای جریان داشتن هوا و تنفس پوستی از مهمترین ویژگی این مدل پارچهها است. البته لازم است این را هم بدانید که پارچههای پنبهای به نسبت پارچههای نخی، ضخیمتر و گرمتر هستند. پارچههای نخی و پنبهای را میتوان مرغوبترین نوع پارچه از نظر رنگ پسندادن دانست.
الیاف حیوانی
در یک دسته بندی دیگر باید برخی پارچهها را جزو گروهی قرار داد که از الیاف حیوانی ساخته میشوند. پارچههایی که با این نوع الیاف ساخته میشوند، مزایای زیادی دارد که از آن جمله میتوان به این اشاره کرد که این الیاف دمای بدن را حفظ میکنند. این الیاف یک ویژگی جالب دارند و آن این است که هنگام سرما منقبض شده و از عبور سرما جلوگیری میکنند و هنگام گرما منقبض شده و بدن را خنک نگه میدارند.
از پشم میتوان به عنوان یکی از معروفترین و مرغوبترین پارچهها با الیاف حیوانی یاد کرد. پارچههایی با کیفیتهای مختلف از پشم تولید میشود که این کیفیت بسته به این دارد که پشم از چه حیوانی تهیه شده باشد.به عنوان مثال پارچههای پشمی کشمیر که از یک نوع بز به دست میآید یکی از مرغوبترین مدلهای پشم است. این پشم مرغوب هم سبک و ظریف و هم لطیف و گرم بوده و حسابی هم طرفدار دارد. در بین پارچههای پشمی، آن دستهای که از پشمهای گاوی هستند، خشنتر بوده و ضخامتشان هم بیشتر است.
در میان انوع پارچهها، پارچههای پشمی از ویژگیهای متمایز و کارآمدتری برخوردار هستند. به عنوان مثال این مدل پارچهها بیشتر از هر نوع دیگری، حرارت را دفع و رطوبت را جذب میکنند. به همین دلیل هم هست که لباسهای پشمی با نگهداری و جذب رطوبت هوا، بدن شما را گرم نگه میدارند. یک ماده شیمیایی به نام ویسکوز در بافت پارچههای پشمی استفاده میشود که کارایی آن، افزایش مقاومت این مدل پارچه است. آن دست از پارچههای پشمی حاوی ویسکوز مرغوبتر هستند. نوع دیگر از پارچهای که از الیاف حیوانی تهیه میشود و بسیار هم با ارزش و گرانقیمت بوده، ابریشم است. از این پارچه برای دوخت لباسهای رسمی و مجلسی استفاده میشود.
ابریشم بسیار پارچه حساسی است و ترجیحا بهتر است در شستشوی آن به جای استفاده از آب از بخار استفاده شود آسیب دیدگی در آن را به حداقل برسانیم. از آنجایی که پارچههایی که در آنها صددرصد از ابریشم خالص استفاده شده بسیار گران است انواع پارچههای ابریشم ترکیبی در بازار با قیمت مناسبتر وجود دارد که از آن جمله میتوان به ساتن ابریشم، تافته ابریشم، ابریشم مصنوعی و… اشاره کرد. ماهوت نوع دیگری از پارچه با الیاف حیوانی است. یک پارچه ضخیم که سطح نرمی دارد و تمام آن از پشم درست شده است. پارچه ماهوت حالتی پرزی دارد. از دیگر پارچههایی که در آن از الیاف حیوانی استفاده شده است می توان به برک و کرپدوشین اشاره کرد.
الیاف مصنوعی
دسته بندی سومی که می توان برای انواع پارچه در نظر گرفت، پارچههایی با الیاف مصنوعی است. الیاف پارچههای مصنوعی ساخته دست انسان است و بسته به نوع پارچه کاربردها و البته مزایای زیادی هم دارد. این نوع پارچهها معمولا مقاوم و سبک هستند، حجم کمی دارند و استحکام بالایی نیز دارند. کمتر آب میروند، کمتر پوسیده میشوند و معمولا رنگشان ثابت میماند. یکی از انواع پارچههای مصنوعی پارچه اکرولیک است. این پارچه را از فیبر و از ترکیب گاز طبیعی و پترولیم میسازند. یکی دیگر از معروفترین پارچهها با الیاف مصنوعی، پارچه ریون است. این پارچه بسیار در دوخت لباسهای زنانه کاربرد دارد و معمولا بسیاری از لباسهای مجلسی زنانه نیز از این جنس پارچه است.
الیاف معدنی
در آخر باید به دستهای از پارچهها که از الیاف معدنی ساخته میشوند، اشاره کرد. البته در برخی از پارچهها چیزهای معدنی ماننده طلا و نقره در بافت پارچه استفاده میشود اما در این بخش توجه ما بیشتر به آن دسته از لباسهای کاربردی است که تماما از این الیاف ساخته میشوند.یکی از مهمترین پارچهها با الیاف معدنی پنبه نسوز است. این نوع پارچه عایق حرارت و سوخت است و بیشتر برای لباس کار مانند لباس آتشنشانها یا برقکارها استفاده میشود.
با پارچههای دستباف ایرانی آشنا شوید
در ایران پارچههای دستباف زیادی توسط دستان هنرمند بافندگان محلی درست میشود که علاوه بر اینکه به دلیل دستباف بودن ارزش زیادی به این نوع پارچهها میدهد بهنوعی بیانگر فرهنگ اقوام مختلفی که در ایران زندگی میکنند نیز هست. چوقا یکی از این نوع پارچهها است. این لباس مخصوص مردان عشایر است. زنان عشایر این لباسهای سیاه و سفید را از نخ پشمی و نخ پنبهای درست میکنند. پارچه زری دوزی نوع دیگری از این نوع پارچهها است که طرحهای سنتی و بسیار زیبا دارد.
در این پارچه هنر بافندگان اصفهان به کار رفته است. پارچه ایکات نوع دیگر از پارچههای سنتی ایرانی است که در یزد تولید میشود. البته لازم به ذکر است که کارگاههای کمی درحال حاضر این نوع پارچه را تولید میکنند اما یک نوع دیگر پارچه سنتی در یزد تولید میشود که زربفت نام دارد. این پارچه ی زیبا را زنان زرتشتی تولید میکنند و از آن چیزهای مختلفی مانند شال و لباس ساخته میشود. عبای لار نوع دیگری از این پارچهها است که در دو نوع مختلف هم برای تابستان و هم برای زمستان تولید میشود. این عبا که از کرک شتر تولید شده بیشتر متعلق به بافندگان شهر نایین در اصفهان است.